Dat verhuizen niet voor iedereen gemakkelijk is, blijkt uit het verhaal van Fatma Ildemir. Met heel veel plezier woont ze drie hoog op Kanaleneiland. Alleen een lift ontbreekt, en met haar pijnlijke knieën begint dat een probleem te worden. Maar weg uit haar buurt? Daar moet ze niet aan denken.
In Fatma’s appartement aan de De Gasperilaan zijn de deurposten, de muren van het toilet en die van de keuken knalroze geverfd. “Mijn lievelingskleur”, verklaart ze lachend. Ze is druk in de weer met schalen vol zoete lekkernijen. Fatma doet er alles aan om het haar bezoek naar de zin te maken. Zelfs haar warme sloffen worden afgestaan.
Op de goudkleurige banken in Fatma’s woonkamer zitten Mine Özalp en Meryem Yakis. Mine is praktijkondersteuner huisartsen bij Steunpunt GGZ Utrecht, maar vanmiddag fungeert zij als tolk. Meryem kijkt als stagiaire mee.
Fatma vertelt dat de bank voor het raam haar lievelingsplek in huis is. “Overdag kan ik daar heerlijk een dutje doen. Of ik kijk naar de mensen buiten.” Fatma heeft uitzicht op een plantsoen met een picknickplaats en speeltuintje.
“Ik kom ook graag in mijn slaapkamer”, gaat ze verder. “Daar doe ik mijn gebeden op een kleedje naast het bed. En als ik bezoek heb, leg ik bij mooi weer een kleed op het balkon. Dan drinken we thee op de grond. Daar geniet ik ook erg van.”
Naast de woonkamer telt Fatma’s appartement drie slaapkamers. Haar woning ligt op de derde van in totaal vier verdiepingen. Het is een klim om er te komen, want een lift is er niet. En dat baart Fatma weleens zorgen. “Ik heb veel last van mijn knieën. Traplopen is lastig, vooral met boodschappen. Als het echt niet gaat, doen mijn kinderen de boodschappen gelukkig voor mij.”
Fatma heeft drie getrouwde zoons. Een woont er vlak in de buurt, de andere twee wonen in Nieuwegein en Overvecht. “Mijn kinderen bieden regelmatig aan om via Woningnet een andere woning voor mij te zoeken, op de begane grond of met een lift. Maar dan is de kans groot dat ik naar een onbekende buurt moet verhuizen, en daar zie ik heel erg tegen op.”
“Jarenlang heb ik erg geïsoleerd geleefd”
Als Fatma uitlegt waarom, komen er tranen in haar ogen. “In 1993 ben ik met mijn toenmalige man en mijn zoons naar deze flat op Kanaleneiland gekomen. We kwamen vanuit een klein dorp in Turkije. Mijn man was niet goed voor mij. Ik mocht niks en hij sloot mij op in huis. Jarenlang heb ik erg geïsoleerd geleefd. Ik heb nooit geleerd mij zelfstandig te redden in Nederland. Daardoor voel ik mij buiten mijn vertrouwde omgeving onveilig.”
Tien jaar geleden is Fatma van haar man gescheiden. Ze had daarna hulp nodig om haar traumatische ervaringen te verwerken. Nu gaat ze nog elke week naar een lotgenotengroep van steunpunt GGZ Utrecht in het Drie Generatie Centrum (3G Centrum), vlak bij haar huis. De groep is opgezet door Mine.
Gelukkig gaat het weer veel beter met Fatma. “Na de scheiding ben ik een nieuw leven begonnen. In mijn flat heb ik veel lieve buren die ook uit Turkije komen. Ze bellen spontaan aan om koffie te drinken. We eten ook samen. En als ze ergens naartoe gaan, nemen ze mij mee. Dan gaan we bijvoorbeeld lekker picknicken. Die sociale contacten kan ik niet missen. Ik zou me dan erg alleen voelen.”
“Je zou denken dat ik mijn buren kan blijven bezoeken als ik zou verhuizen. Maar ik kan niet lezen of schrijven, en spreek geen Nederlands. Daarom vind ik het eng om met de bus te gaan. Ik weet namelijk niet wanneer ik uit moet stappen. Mijn zoon heeft laatst geprobeerd mij zelfstandig met de bus te laten reizen. Maar ik ben vanaf de halte weer naar huis gelopen. ‘Als ik instap, zie je me nooit meer terug’, heb ik tegen mijn zoon gezegd.”
“In mijn eentje ga ik alleen naar bekende plekken in de buurt: het winkelcentrum op de hoek, het 3G Centrum en de moskee. Mijn hele leven is hier. Op deze plek voel ik me veilig na alles wat er in mijn leven is gebeurd. Ik ben enorm tevreden met mijn huis en de buurt! Het enige wat ik mis, is een lift.”
Woningruil in de buurt is misschien een mogelijkheid voor Fatma. Ze kan hiervoor contact opnemen met haar verhuurder.
Fotografie: Puck ’t Hart; Tekst: Saskia Engbers.